Welke zaken spelen in de gevelonderhoudsbranche? En hoe is het gesteld met ‘veilig werken op hoogte’ nu hierover in het Bouwbesluit bepalingen zijn opgenomen?
We legden deze vragen voor aan Rob Baken. Hij is niet alleen directeur van Manntech Nederland, maar ook voorzitter van de commissie ‘gevelonderhoudsinstallaties’ bij branche-organisatie VSB. Daarnaast is Manntech actief in de Commissie Veiligheid Gevelonderheidsinstallaties (CVG).
Ontwikkelingen in de vraag
Eén van de zaken die hij signaleert, is dat de vraag naar nieuwe installaties afneemt. “Dit heeft alles te maken met de economische situatie. De bouw ligt op z’n achterste. Particuliere initiatieven zijn er bijna niet meer, waardoor vooral de overheid en semi-overheid opdrachtgevers voor nieuwbouwopdrachten zijn. Er zit echter gelukkig nog wel groei in de markt voor renovatie. En onderhoud blijft gewoon nodig om de bestaande installaties inzetbaar te houden.’’
Toetsingskader bouwbesluit
Helaas ziet Baken nog niet dat architecten door de economische crisis wat meer ‘op aarde landen’, ondanks dat ook zíj het niet gemakkelijk hebben op dit moment. “Er worden nog steeds gebouwen ontworpen die in de praktijk nauwelijks of alleen met veel kunstgrepen kunnen worden onderhouden.’’ Als voorbeeld toont hij een maquette van de nieuwbouw van een groot kantoor. “Alles aan dit gebouw is schuin. Je moet dus als leverancier heel wat uit de kast trekken om alle gevels goed te kunnen bereiken.’’ Op de vraag of het nog mogelijk is om via een reactie op het bestek invloed hierop uit te oefenen, geeft Baken aan dat in principe altijd aan de bestekseisen moet worden voldaan. “Want anders lig je er direct uit. Maar wij – en ook collega’s – geven wel regelmatig vanuit ons eigen vakmanschap alternatieven aan voor de in het bestek aangegeven uitgangspunten. Adviseurs staan hier over het algemeen wel voor open.’’
Veilige toegangsweg noodzaak
Hij benadrukt dat binnen de VSB veilig werken altijd bovenaan staat. “Iedereen is ervan doordrongen dat we er alles aan moeten doen om onze producten veilig te maken en ongevallen te voorkomen. Ook bieden we oplossingen om veilig werken op hoogte mogelijk te maken.’’ Hij benadrukt dat een veilige toegangsweg essentieel is voor een veilig gebruik van een gevelonderhoudsinstallatie. “Dit aspect moet dus ook altijd in de keuring worden meegenomen. Zowel onze monteurs als alle andere gebruikers van de installatie, mogen nooit in gevaar komen.’’
Toetsingskader
Eén van de punten die onderwerp van bespreking zijn bij de VSB-commissie ‘gevelonderhoudsinstallaties’ is het recent van kracht geworden toetsingskader bij het Bouwbesluit. Baken: “We moeten er vanuit de VSB voor zorgen dat iedereen die bij het ontwerp van gebouwen en bij de toetsing van bouwaanvragen betrokken is, weet wat zijn verantwoordelijkheden zijn. En op de hoogte is van wat er wél en niet kan op het gebied van gevelonderhoud en hoe gevels het beste bereikt kunnen worden. Ik hoop hier binnenkort ook een gesprek over te kunnen voeren met de OSB (Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten) en met de SBD (Stichting Bedrijfstakregelingen Dakdekkersbranche). Samen met deze twee partijen hopen we als VSB meer duidelijkheid op dit gebied te bereiken. Een sleutelrol is er voor de architect. Met name deze groep zullen we dus moeten bereiken.’’
Gebruiksinstructies laten vaak te wensen over
Baken vervolgt: “Daarnaast houden we ons vanuit de VSB bezig met hoe we gebruikers, beheerders en eigenaren nóg duidelijker kunnen wijzen op hun verantwoordelijkheden bij het gebruik van installaties. De instructie bij oplevering gebeurt nu meestal mondeling, maar zelf laten we bij Manntech altijd na afloop een formulier tekenen waarop degene die geïnstrueerd is aangeeft dat hij de instructie heeft gekregen en ook heeft begrepen. Maar dan ben je er nog niet. In de praktijk blijkt dat men deze verantwoordelijkheden, ondanks de instructies, toch niet altijd goed kent of neemt. Vaak zijn er ook wisselingen van glazenwasbedrijven en dan wordt een nieuwe instructieronde nog wel eens overgeslagen. Met alle risico’s van dien. We hebben hier als fabrikanten helaas maar beperkt invloed op.’’
Speciale ‘app’
Daarnaast wordt vanuit deze VSB-commissie meegepraat over een door de sectie ‘hoogwerkbedrijven’ van de VSB te ontwikkelen ‘app’. “Hiermee kan iemand die iets aan een gebouw wil uitvoeren via zijn mobiel redelijk snel tot de beste aanpak en oplossing hiervoor komen. Als iemand bijvoorbeeld metselwerk moet uitvoeren, kan hij vooraf bekijken of hiervoor een steiger, hoogwerker of gevelonderhoudsinstallatie nodig is.’’
Imagoverbetering
Baken benadrukt dat de VSB-commissie ‘gevelonderhoudsinstallaties’ er alles aan doet om het imago van gevelonderhoudsinstallaties te verbeteren. “Nu wordt deze installatie – ook omdat dit een permanente voorziening is – nog vaak als ‘noodzakelijk kwaad’ gezien, maar we willen dit omturnen naar ‘noodzakelijk’. Voor bepaalde gebouwen kan gevelonderhoud namelijk alleen goed plaatsvinden met een permanente installatie, omdat alleen zó de kwaliteit van het gebouw behouden blijft. Ook blijkt dit op termijn vaak de goedkoopste oplossing te zijn, omdat er zo veel efficiënter gewerkt kan worden. Niet elke eigenaar of beheerder realiseert zich dit nog voldoende.’’
Normtechnische zaken
De VSB (in de persoon van Koen Musters van Manntech) neemt ook deel aan de Commissie Veiligheid Gevelonderhoudsinstallaties (CVG) en aan de technische commissie voor de totstandkoming van de nieuwe norm EN 1808. “Het voordeel hiervan is dat we als VSB én als bedrijf hierdoor zowel input kunnen geven, als hier veel informatie uit kunnen halen. Ook zijn we zo al in een vroeg stadium op de hoogte van normontwikkelingen. Ik ervaar de deelname aan deze commissie als heel positief.’’ Volgens Baken worden de uitspraken van de CVG zeker serieus genomen in de markt en meestal ook opgevolgd. In de risico-inventariatie en -evaluatie (wettelijke basis) wordt verwezen naar de huidige stand der techniek, zoals vastgelegd in de CVG-richtlijnen.
Commerciële belangen keuringsinstanties
In dit kader betreurt Baken het dat niet alle keuringsinstanties op één lijn zitten bij het keuren van gevelonderhoudsinstallaties. “Het vrijgeven van de keuringsmarkt heeft op zich voordelen, maar ook nadelen. Ik zie in de praktijk namelijk dat sommige keuringsinstanties hun principes laten varen en de normering in het voordeel van hun opdrachtgever interpreteren. Dit kan leiden tot ‘schijnveiligheid’ en zelfs tot het op het spel zetten van mensenlevens. Dit is betreurenswaardig en onveilig. Niet alleen de VSB vindt dit een heikel punt, maar ook de OSB is die mening toegedaan. Gelukkig stelt Liftinstituut zich wél onafhankelijk op.’’
Over de VSB
Hoofddoelstelling van branche-organisatie VSB is de veiligheid in de branche te promoten en verder te versterken. De VSB bestaat uit drie secties: ‘steigerbedrijven’, ‘hoogwerkbedrijven’ en ‘betonbekistingbedrijven’. Onder elke sectie vallen verschillende commissies. Bij de sectie hoogwerkbedrijven zijn dat de commissies ‘ladders en trappen’, ‘hoogwerkers’, ‘rolsteigers’, ‘bouwliften’, ‘hefsteigers’, ‘gevelonderhoudsinstallaties’ en ‘hangbruginstallaties’. In dit artikel belichten we wat in de sectie ‘hoogwerkbedrijven’ en in de commissie ‘gevelonderhoudsinstallaties’ gebeurt. In totaal zijn tachtig bedrijven bij de VSB aangesloten. Meer informatie vindt u op www.vsb-online.nl.
Over de CVG
De Commissie Veiligheid Gevelonderhoudsinstallaties (CVG) is in 2002 in het leven geroepen door Liftinstituut. Het gaat hier om een overlegorgaan van keuringsinstanties, adviseurs, leveranciers, gebruikers en brancheorganisaties, dat door middel van periodiek overleg knelpunten in de bestaande regelgeving bespreekt. De commissie vormt zich hierover vervolgens een gemeenschappelijk oordeel, om zo een eenduidige interpretatie af te spreken. Op deze wijze is over een aantal onderwerpen reeds afspraken gemaakt. Deze zijn te vinden op de website www.commissiecvg.nl. Daarnaast informeert de CVG u via deze site over onderwerpen die in de nabije toekomst worden behandeld. Op de site zijn ook links opgenomen naar bestaande normen en richtlijnen voor gevelonderhoud.
Over Rob Baken
Baken is sinds 2002 directeur van Manntech Nederland en sinds 2011 voorzitter van de VSB-commissie ‘gevelonderhoudsinstallaties’. Vanuit die voorzittersfunctie neemt hij ook deel aan de bestuursvergaderingen van de sectie ‘hoogwerkbedrijven’ van de VSB. Baken is daarnaast voorzitter van de waargborgcommissie van de VSB, die elke drie jaar toetst of een VSB-lid nog wel voldoet aan de eisen die de VSB stelt en of de core business van het bedrijf in kwestie wel ‘veilig werken op hoogte’ is. Ook wordt hierbij getoetst of de werkprocessen goed in orde zijn. Hij zet zich er ook voor in om het aantal leden van de sectie ‘hoogwerkbedrijven’ uit te breiden. Daarbij merkt hij dat de VSB steeds meer ‘goodwill’ in de markt heeft gekregen. “Bedrijven die zich voorheen nooit bij de VSB wilden aansluiten, nemen dit nu wel in overweging.’’